Kontrola trzeźwości
21 lutego 2023 r. zaczęły obowiązywać nowe zasady kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców. Przedmiotowe przepisy regulują następujące kwestie:
-
Możliwość dokonania kontroli trzeźwości przez pracodawcę
-
Brak możliwości dopuszczenia do pracy pracownika, w przypadku podejrzenia spożycia alkoholu albo środków mających działanie zbliżone do alkoholu
-
Metody przeprowadzania kontroli, tj. metody niewymagające badań laboratoryjnych, a jedynie użycia certyfikowanego urządzenia
-
Formy wprowadzania zasad kontroli, tj. układ zbiorowy, regulamin albo obwieszczenie
-
Dodatkowa możliwość wykonania kontroli przez organ powołany do ochrony porządku publicznego (na żądanie pracodawcy lub pracownika).
Praca zdalna
7 kwietnia 2023 r. wejdą w życie nowe zasady pracy zdalnej. Najistotniejsze przepisy:
- Możliwość uzgodnienia pracy zdalnej bez zmiany umowy o pracę
- Obowiązek uwzględnienia przez pracodawcę wniosku o pracę zdalną pracowników posiadających szczególną sytuację osobistą
- Przesłanki pozwalające na polecenie wykonywania pracy zdalnej przez pracodawcę (w sytuacjach szczególnych i tylko jeśli pracownik ma do tego odpowiednie warunki)
- Partycypację pracowniczą przy ustaleniu zasad pracy zdalnej – porozumienie z zakładową organizacją związkową albo zapisy w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników
- Nowe obowiązki pracodawcy – zapewnienie pracownikom zdalnym narzędzi, materiałów, ich instalację oraz serwis
- Zasady pokrycia kosztów pracy zdalnej przez pracodawcę przez wypłatę kwoty ekwiwalentnej albo ryczałtu
- Okazjonalną pracę zdalną w wymiarze do 24 dni w roku (tylko na wniosek pracownika i bez pokrywania kosztów przez pracodawcę).
Work-life balance
Prace nad wdrożeniem unijnych dyrektyw w zakresie tzw. work-life balance są już na etapie końcowym - 9 marca Sejm przyjął ostateczny tekst ustawy. Ustawa czeka na podpis Prezydenta i na publikację w Dzienniku Ustaw, a po 21 dniach zacznie obowiązywać. Ta obszerna nowelizacja może wejść w życie nawet na przełomie kwietnia i maja.
Najważniejsze zmiany:
- W ramach urlopu rodzicielskiego wprowadzono jego nieprzenoszalną część, w wymiarze do 9 tygodni, dla każdego z rodziców (również tych, którzy rozpoczęli urlop rodzicielski po 2 sierpnia 2022)
- Pracownikom przyznano możliwość skorzystania z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, w celu opieki nad członkiem rodziny lub domownikiem
- Dla pracujących rodziców dziecka do lat 8 wprowadzono opcje uelastycznienia organizacji pracy, w tym możliwość wnioskowania o pracę zdalną, inny rozkład czasu pracy, pracę w niepełnym wymiarze czasu oraz prawo odmowy pracy w nadgodzinach lub delegowania poza stałe miejsce pracy
- Pracownicy uzyskali dwie albo trzy dodatkowe dłuższe przerwy w pracy (przy odpowiednio ponad 9-godzinnym albo 16-godzinnym dobowym wymiarze pracy)
- Wprowadzono nowe zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do 50% wynagrodzenia, z powodu siły wyższej - do wykorzystania w przypadku konieczności załatwienia spraw rodzinnych (2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym)
- Uzależniono długość umowy na okres próbny od długości kolejnej umowy na czas określony, jaką pracodawca zamierza zawrzeć po okresie próbnym
- Nałożono na pracodawcę obowiązek uzasadniania wypowiedzenia umowy na czas określony i konsultacji ze związkami
- Informację o warunkach zatrudnienia rozbudowano o zakres szkoleń zapewnianych przez pracodawcę
- Pracowników tymczasowych, z którymi rozwiązano umowę z naruszeniem przepisów, wyposażono w roszczenie o przywrócenie do pracy, jeżeli wypowiedzenie nastąpiło po złożeniu przez nich wniosków o udzielenie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego.
Ochrona sygnalistów
Projekt ustawy implementującej dyrektywę unijną w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (tzw. sygnalistów) nie trafił jeszcze do Parlamentu, jest przedmiotem prac w rządowych. Projekt ten będzie miał zastosowanie do osób, które w związku z wykonywaną pracą dokonują zgłoszenia o naruszeniu prawa, i zawiera, m.in., następujące regulacje:
- Katalog osób, które mogą zgłaszać naruszenia na zasadach określonych w ustawie
- Zasady ochrony zgłaszającego naruszenia (jeśli istnieją uzasadnione podstawy, aby twierdzić, że informacja jest prawdziwa)
- Możliwość zgłoszenia wewnętrznego, zewnętrznego lub ujawnienia publicznego
- Zakaz stosowania działań odwetowych i mniej korzystnego traktowania zgłaszającego
- Brak możliwości pociągnięcia zgłaszającego do odpowiedzialności odszkodowawczej lub wytoczenia postępowania dyscyplinarnego w związku z działaniem sygnalizującym
- Obowiązek wydania regulaminu zgłoszeń wewnętrznych dla pracodawcy zatrudniającego powyżej 50 pracowników (z pewnymi wyjątkami)
- Odpowiedzialność karna za łamanie zakazów, utrudnianie zgłoszeń albo niespełnienie obowiązków.
Mamy nadzieję, że powyższe podsumowanie, okaże się pomocne. Jeżeli mają Państwo pytania, co do szczegółowego zakresu nadchodzących zmian, jesteśmy do Państwa dyspozycji.
Zapraszamy do kontaktu.
Authored by Agnieszka Szczodra-Hajduk and Aleksandra Sudak-Przybyła.
